جلوگیری از کپک زدن آبلیمو

چاشنی های ترش مانند آبلیمو اگر به درستی نگهداری نشوند، خیلی زود کپک زده و غیر قابل استفاده می شوند. اما اگر به درستی نگهداری شود ماندگاری زیادی دارد. آبلیمو خواص بسیاری دارد که پیشتر درباره آن به طور مفصل صحبت کرده ایم، در صورتی می توان از خواص شگفت انگیز آبلیمو بهره برد که کیفیت و رنگ و طعم اولیه آن تغییر نکند. در غیر این صورت نه تنها هیچ فایده ای ندارد که مشکلات زیادی را برای سلامتی بدن به وجود می آورد.

دلیل کپک زدن آبلیمو

کپک نوعی قارچ است که در مواد غذایی در صورتی که فرصتی برایشان مهیا شود، رشد کرده و بلافاصله باعث فساد مواد غذایی می شوند. این فرصت زمانی برایشان مهیا می شود که با اکسیژن و میکروارگانیسم ها در ارتباط باشند. بنابراین هرچه آنزیم ها و باکتری های کمتری در آبلیمو باشند احتمال کپک زدن آن کاهش می یابد.

مصرف کپک برای سلامت بدن مضر است و آبلیمویی که کپک می زند دیگر به هیچ وجه قابل استفاده نیست و نباید تصور شود که با برداشتن کپک از قسمت رویی آبلیمو مشکل حل شده است. این کار کاملا اشتباه است. چرا که آبلیمو حالت مایع داشته و محیط آبلیمو شرایط لازم را برای تکثیر کپک و سموم دارد. در واقع قارچ ها می توانند به تمام قسمت های آبلیمو نفوذ کنند.

برخی از کپک ها باعث ترشح سمومی مانند مایکوتوکسین‌ها شده که در گروه مواد سرطان زا قرار دارند. این سموم می توانند باعث ابتلا به انواع سرطان ها از جمله سرطان کبد شوند.
مصرف آبلیموی کپک زده برای کودکان که معده و دستگاه گوارش حساس تری دارند و نیز افرادی که گوارش آسیب پذیری دارند بسیار خطرناک است و باعث مسمویت غذایی می شود.

شیوه نگهداری آبلیمو

بهترین شیوه نگهداری آبلیمو استفاده از بطری های شیشه ای با رنگ تیره است تا نور را از خود عبور ندهند. در نتیجه طعم و رنگ آبلیمو کمتر دستخوش تغییر می شود. به هیچ وجه از ظروف پلاستیکی و یا فلزی برای نگهداری آبلیمو و هرگونه مواد غذایی اسیدی استفاده نکنید. چرا که اسید موجود در این مواد با گذشت زمان با جداره های داخلی ظروف پلاستیکی واکنش داده و سرطان زا می شود. بنابراین پس از خرید آبلیمو آن را به ظروف شیشه ای انتقال دهید و درب آن را محکم ببندید تا هوا وارد آن نشود.

بهتر است از ظروف شیشه ای دهانه تنگ استفاده کنید تا هنگام استفاده سطح آبلیمو کمترین برخورد را با اکسیژن داشته باشید. این کار باعث حفظ کیفیت آبلیمو برای مدت طولانی تری می شود.
بطری های شیشه ای را قبل از استفاده شسته و کاملا ضدعفونی کنید تا هیچ اثری از مواد غذایی و بوی نامطبوع داخلش باقی نماند. همچنین قبل از پر کردن آبلیمو در شیشه باید آن را کاملا خشک کنید. این روش مانع از کپک زدن آبلیمو می شود. شیشه را کاملا پر نکنید و اجازه بدهید تا سرخالی باشد، این کار مانع از رسیدن اکسیژن به آبلیمو می شود.

برای اینکه طعم، مزه و کیفیت آبلیمو عوض نشود بهتر است آبلیمو را در مکان های تاریک و خنک نگه دارید. اگر آبلیمو در برابر نور خورشید قرار گیرد ویتامین C آن از بین رفته و مزه، رنگ و طعم آن تغییرکرده و کیفیت آن هم کاهش می یابد.  

نشانه‌های آبلیموی خراب و کپک‌زده

• تغییر رنگ غیرطبیعی

• بوی بد و آزاردهنده

• طعم تلخ، تند یا کپکی

• وجود لایه یا نقاط کپک روی سطح

• رسوب‌های غیرعادی و لِزجی شدن

اگر هر کدام از این نشانه‌ها را در آبلیمو دیدید (تغییر رنگ، بوی غیرطبیعی، تغییر شدید در طعم، وجود کپک روی سطح یا بافت لزج و رسوب‌های مشکوک)، یعنی فرایند فساد و رشد میکروارگانیسم‌ها در آن شروع شده است. در این حالت، حتی اگر ظاهر بخشی از آبلیمو سالم به نظر برسد، باز هم ایمن‌ترین کار این است که کل ظرف آبلیمو را دور بریزید تا از خطر مسمومیت و قرار گرفتن در معرض سموم کپکی جلوگیری شود.

آیا جدا کردن لایه کپک از روی آبلیمو کافی است؟

خیلی‌ها فکر می‌کنند اگر فقط لایه کپک را از روی آبلیمو جدا کنند، بقیه آن قابل استفاده است؛ اما در واقع، ریشه‌ها و سموم کپک (مایکوتوکسین‌ها) می‌توانند به عمق مایع نفوذ کنند؛ یعنی حتی اگر ظاهر آبلیمو تمیز به نظر برسد، باز هم ممکن است آلوده باشد. از نظر ایمنی غذایی، به محض مشاهده کپک روی آبلیمو، کل ظرف باید دور ریخته شود و مصرف آن به‌خصوص برای کودکان، سالمندان، خانم‌های باردار و افراد با سیستم ایمنی ضعیف، خطرناک است.

روش‌های خانگی افزایش ماندگاری آبلیمو

برای اینکه آبلیمو دیرتر کپک بزند و مدت بیشتری قابل استفاده بماند، می‌توانید چند نکته ساده را رعایت کنید:

• بعد از گرفتن آبلیمو، آن را صاف کنید تا هسته، پالپ اضافه و ذرات جامد حداقل شود.

• آبلیمو را چند دقیقه ملایم بجوشانید یا پاستوریزه کنید و پس از خنک شدن در بطری‌های شیشه‌ای کاملاً خشک و تمیز بریزید.

• استفاده از بطری شیشه‌ای تیره‌رنگ و پر کردن بطری تا نزدیکی درب، تماس با هوا را کمتر و ماندگاری را بیشتر می‌کند.

• نگهداری آبلیمو در یخچال و دور از نور و گرمای مستقیم، رشد کپک و میکروب را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد.

• افزودن مقدار بسیار کم نمک یا نمک لیمو (در حد مجاز و با توجه به ذائقه) می‌تواند کمی به افزایش ماندگاری کمک کند.

مدت زمان ماندگاری آبلیمو خانگی و صنعتی در شرایط مختلف

مدت زمان ماندگاری آبلیمو به نوع آن، نحوه فرآوری و شرایط نگهداری بستگی دارد. به‌طور تقریبی می‌توان گفت:

• آبلیمو صنعتی استاندارد و پاستوریزه در بطری بازنشده، اگر در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم نگهداری شود، معمولاً تا تاریخ درج‌شده روی بسته‌بندی (معمولاً ۱۲ تا ۱۸ ماه) قابل مصرف است.

• بعد از باز شدن درب بطری صنعتی، اگر در یخچال نگهداری شود، بهتر است حداکثر طی ۳ تا ۶ ماه مصرف شود.

• آبلیمو خانگی پاستوریزه‌ شده در بطری شیشه‌ای تمیز و در یخچال، معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماه قابل استفاده است، به شرطی که نشانه‌ای از فساد مشاهده نشود.

• نگهداری آبلیمو خانگی در دمای محیط، مخصوصاً در معرض گرما و نور، ماندگاری را به چند هفته تا چند ماه کاهش می‌دهد و احتمال کپک‌زدگی را بالا می‌برد.

همیشه علاوه بر زمان، به ظاهر، بو و طعم هم توجه کنید؛ اگر مشکوک بود، ریسک نکنید.

اشتباهات رایج در نگهداری آبلیمو که باعث کپک زدن می‌شود

خیلی از کپک‌ها نتیجه چند اشتباه ساده اما تکراری هستند؛ از جمله:

• استفاده از لیموی خراب، لکه‌دار یا کپک‌زده برای گرفتن آبلیمو

• ریختن آبلیمو در بطری‌های شسته‌نشده، خیس یا چرب

• استفاده از قاشق خیس، آلوده یا چرب برای برداشتن آبلیمو

• نگهداری بطری آبلیمو در آشپزخانه‌های گرم، کنار گاز یا در معرض نور مستقیم آفتاب

• باز و بسته کردن مکرر درب بطری و قرار گرفتن طولانی‌مدت ظرف در هوای آزاد

• رقیق کردن آبلیمو با آب معمولی و غیرجوشیده و نگهداری طولانی‌مدت آن

با حذف این اشتباهات و رعایت چند نکته ساده بهداشتی، می‌توان احتمال کپک‌زدگی را تا حد زیادی کاهش داد.

آبلیموهای برند ناصر به‌عنوان گزینه مطمئن و استاندارد

اگرچه رعایت نکات بهداشتی در آبلیموی خانگی بسیار مهم است، اما انتخاب یک آبلیمو استاندارد و مطمئن می‌تواند خیال شما را از بابت کیفیت مواد اولیه، روش تولید و شرایط بسته‌بندی راحت‌تر کند. آبلیموهای تولیدشده در صنایع غذایی ناصر با استفاده از لیموهای تازه و مرغوب، تحت نظارت بهداشتی و در خطوط تولید استاندارد تهیه می‌شوند و در بسته‌بندی‌های بهداشتی و پلمپ‌شده به بازار عرضه می‌گردند.

با انتخاب آبلیمو ناصر و نگهداری صحیح آن در منزل، هم از طعم طبیعی و عطر خوش لیمو لذت می‌برید و هم نگرانی‌تان بابت کپک‌زدگی و فساد محصول به حداقل می‌رسد.